Nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

Bộ luật Hình sự 2015 quy định người từ đủ 14 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về những hành vi phạm tội mà mình thực hiện. Tuy nhiên, vì độ tuổi từ 14 đến dưới 18 được cho là chưa có sự nhận thấy đầy đủ về hành vi mình thực hiện, do đó, các nhà làm luật cũng đã đặt ra những nguyên tắc xử lý riêng đối với các đối tượng phạm tội từ đủ 14 đến dưới 18 tuổi (gọi chung là “người dưới 18 tuổi phạm tội”).

Theo quy định tại Điều 91 Bộ luật Hình sự 2015 thì khi xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội cần phải tuân theo các nguyên tắc sau:

– Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải đảm bảo lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi và nhằm mục giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa những sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

– Người dưới 18 tuổi vi phạm thuộc một trong các trường hợp quy định trong Bộ luật hình sự và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả, nếu không thuộc trường hợp đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng một trong các biện pháp giám sát, giáo dục được quy định triêng cho những đối tượng này.

– Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi bị phạm tội chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân của họ, tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.

– Khi xét xử, Tòa án chỉ áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nếu xét thấy việc miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng một trong các biện pháp giám sát, giáo dục hoặc việc áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng được quy định riêng cho những đối tượng này không bảo đảm hiệu quả giáo dục, phòng ngừa.

– Không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

– Tòa án chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi khi xét thấy các hình phạt và biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa.

+ Khi xử phạt tù có thời hạn, Tòa án cho người dưới 18 tuổi được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội tương ứng và với thời hạn thích hợp ngắn nhất.

+ Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người dưới 18 tuổi có tội.

– Án đã tuyên đối với người chưa đủ 16 tuổi phạm tội, thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm. Với tình trạng trẻ hóa tội phạm như hiện nay thì những quy định về trách nhiệm hình sự, nguyên tắc xử lý và hình phạt dành cho những người dưới 18 tuổi phạm tội góp phần mang tính răn đe, ngăn ngừa tội phạm ở độ tuổi vị thành niên. Đồng thời, nó còn góp phần giáo dục, giúp đỡ các đối tượng sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.