Tranh chấp đất mua bằng giấy viết tay

Khách hàng có một câu hỏi như sau: Gia đình tôi mua một mảnh đất gần nhà từ năm 2013 nhưng hai bên chỉ viết tay không di công chứng, chứng thực hợp đồng.Kể từ khi tôi mua đến giờ thì người bán không làm thủ tục sang tên và không hợp tác để tôi tự đi làm sổ đỏ của tôi. Nay tôi muốn khởi kiện ra Tòa. Luật sư tư vấn giúp tôi!

Luật sư tư vấn:

Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: Hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản, có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, tại Khoản 3 Điều 167 Luật đất đai năm 2013 quy định như sau:

“3. Việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau:

a) Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản quy định tại điểm b khoản này.”

Theo các quy định trên, Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất bắt buộc phải công chứng tại cơ quan có thẩm quyền.

Tuy nhiên, trường hợp hợp đồng mua bán đất đai được xác lập trước thời điểm Luật Đất đai 2003 có hiệu lực (01/7/2004) thì hợp đồng mua bán này không bắt buộc phải công chứng.

Như vậy, hợp đồng mua bán của gia đình bạn được xác lập vào năm 2013 mà không có công chứng hoặc chứng thực thì hợp đồng mua bán này không có hiệu lực pháp luật theo quy định tại Điều 129 BLDS như sau:

Điều 129: Giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức

Giao dịch dân sự đã được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực.

Theo khoản 1,2 Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu:

“1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập.

2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Trường hợp không thể hoàn trả bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.”

Như vậy, bạn có thể làm đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng mua bán này là vô hiệu và yêu cầu bên kia hoàn trả lại số tiền mua đất, đồng thời bạn sẽ phải hoàn trả mảnh đất cho gia đình họ.