Đơn phương chấm dứt hợp đồng và hủy bỏ hợp đồng có gì khác nhau?

By admin - Tháng Mười Hai 9, 2025

* Căn cứ pháp lý:

– Hủy bỏ hợp đồng: Điều 423 BLDS 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.

– Đơn phương chấm dứt hợp đồng: Điều 428 BLDS 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.

* Điểm giống:

– Đều do một bên chủ thể thực hiện

– Đều dẫn đến hậu quả kết thúc việc thực hiện hợp đồng.

– Đều không phải bồi thường khi một bên vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng.

– Đều phải thông báo ngay cho bên kia biết về việc chấm dứt hoặc hủy bỏ, nếu không thông báo mà gây thiệt hại thì sẽ phải bồi thường.

* Điểm khác:

	Đơn phương chấm dứt hợp đồng	Hủy bỏ hợp đồng
Các trường hợp	– Khi một bên vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng – Thuộc vào trường hợp chấm dứt mà các bên đã thỏa thuận trong hợp đồng – Các trường hợp khác do luật định	– Bên kia vi phạm hợp đồng là điều kiện hủy bỏ mà các bên đã thỏa thuận – Bên kia vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng – Các trường hợp khác do luật định
Thời điểm thực hiện	– Hợp đồng chấm dứt kể từ thời điểm bên kia nhận được thông báo về việc chấm dứt	– Hợp đồng bị hủy bỏ thì hợp đồng không còn hiệu lực từ thời điểm giao kết
Hậu quả pháp lý	– Các bên không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ, trừ thỏa thuận về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại và thỏa thuận về giải quyết tranh chấp – Bên đã thực hiện nghĩa vụ có quyền yêu cầu bên kia thanh toán phần nghĩa vụ đã thực hiện	– Khi hợp đồng bị hủy bỏ thì hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm giao kết, các bên không phải thực hiện nghĩa vụ đã thỏa thuận, trừ thỏa thuận về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại và thỏa thuận về giải quyết tranh chấp. – Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận sau khi trừ chi phí hợp lý trong thực hiện hợp đồng, bảo quản và phát triển tài sản. – Việc hoàn trả được thực hiện bằng hiện vật, trường hợp không hoàn trả được bằng hiện vật thì được trị giá thành tiền để hoàn trả. – Trường hợp các bên cùng có nghĩa vụ hoàn trả thì việc hoàn trả phải được thực hiện cùng một thời điểm, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Như vậy, có thể hiểu rằng khi hợp đồng bị hủy bỏ thì hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm giao kết, hiểu nôm na là xóa hết mọi ràng buộc được thiết lập từ thời điểm đã giao kết hợp đồng, do đó các bên không phải thực hiện nghĩa vụ đã thỏa thuận, trừ thỏa thuận về bồi thường, phạt vi phạm, giải quyết tranh chấp. Trên cơ sở đó, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, hiểu nôm na xem như chưa có chuyện gì xảy ra liên quan đến việc thỏa thuận ràng buộc nghĩa vụ, trừ quy định về giải quyết tranh chấp, bồi thường, phạt vi phạm.

Khi hợp đồng bị chấm dứt hiệu lực trước thời hạn, thì hợp đồng bị chấm dứt hiệu lực từ thời điểm các bên thỏa thuận, hoặc từ thời điểm bên còn lại nhận được thông báo chấm dứt, có nghĩa rằng hợp đồng vẫn phát sinh hiệu lực từ thời điểm giao kết cho đến thời điểm chấm dứt (Mà không phải xóa hết như hủy hợp đồng). Trên cơ sở đó, Các bên phải thực hiện nghĩa vụ đã thỏa thuận trong giai đoạn hợp đồng có hiệu lực, mà không phải là hoàn trả cho nhau những gì đã nhận như hủy hợp đồng. Chỉ kể từ sau thời điểm hợp đồng chấm dứt, thì Các bên mới không còn bị ràng buộc bởi nghĩa vụ đã thỏa thuận trong hợp đồng, ngoại trừ thỏa thuận về bồi thường, phạt vi phạm, giải quyết tranh chấp.

Ví dụ: Ngày 01/01/2021, Ông A ký hợp đồng mua của Bà B 30 tấn gạo. Theo đó, 10 tấn gạo đầu tiên được giao trước ngày 01/02/2021, 10 tấn tiếp theo giao trước ngày 01/03/2021, và 10 tấn cuối cùng giao trước ngày 01/04/2021. Giả định, 10 tấn gạo đầu tiên giao đúng thời hạn; Tuy nhiên, do sự khan hiếm của thị trường, nên Bà B không thể giao tiếp số gạo còn lại – Trong trường hợp này: (i) Nếu Ông A hoặc cả hai bên chọn phương án hủy hợp đồng, nghĩa rằng hợp đồng sẽ không phát sinh hiệu lực từ thời điểm giao kết, cho nên 10 tấn gạo Ông A đã nhận của đợt 1, phải giao trả lại cho Bà B, nếu Bà B đã nhận tiền thanh toán đợt này thì cũng phải hoàn trả lại cho Ông A, còn đợt 2 và 3 các bên đương nhiên sẽ không thực hiện nữa, vì hợp đồng đã hủy; (ii) Còn nếu Ông A chọn phương án đơn phương chấm dứt hợp đồng trước thời hạn (Trường hợp hai bên cùng thỏa thuận chấm dứt trước thời hạn, hệ quả cũng tương tự như thế), và ra thông báo gửi cho Bà B, giả định Bà B nhận được thông báo vào ngày 03/03/2021, thì hợp đồng của Các bên vẫn phát sinh hiệu lực từ ngày ký 01/01/2021 cho đến ngày 03/03/2021, vì thế 10 tấn gạo mà Ông A đã nhận đợt 1 không phải trả lại cho Bà B, và nếu Bà B chưa nhận được thanh toán, thì có quyền yêu cầu Ông A phải thanh toán cho 10 tấn gạo đợt 1 này, còn đợt 2 và 3 các bên đương nhiên sẽ không thực hiện nữa, vì hợp đồng đã bị chấm dứt.

Mọi thông tin thắc mắc cần trao đổi liên quan đến các vấn đề trên, xin Quý khách hàng vui lòng liên lạc với Luật Mai Phong để được hướng dẫn chi tiết.

—————————-

CÔNG TY LUẬT TNHH MAI PHONG

Trụ sở chính: Số nhà 202, Hoàng Quốc Việt, phường Nghĩa Đô, TP. Hà Nội

Websibte: www.kienthucphapluat.vn

Email: luatsumaiphong@gmail.com

Tel: (024) 62. 810. 711- Fax: (024) 62. 810. 722 – Hotline: 097. 420. 6766