Khách hàng có hỏi một câu như sau: Chồng em mất cũng được 1 năm rồi nhưng gia đình nhà chồng đối xử với em không tốt. Giờ em muốn mang con em về nhà ngoại nhưng gia đình chồng không cho. Xin hỏi Luật sư gia đình nhà chồng có quyền đòi nuôi giữ đứa trẻ này không?

Luật sư tư vấn:

Căn cứ theo quy định tại Điều 69 Luật hôn nhân và gia đình 2014 về Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ như sau:

“1. Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.

2. Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

3. Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.

4. Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội”.

Đồng thời, Điều 71 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

“Điều 71. Nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng

1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

2. Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.”

Như vậy, theo quy định của pháp luật thì việc chăm sóc và nuôi dưỡng con cái vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của cha mẹ. Trong trường hợp này, khi chồng bạn chết thì nếu bạn không thuộc vào các trường hợp bị hạn chế quyền với con chưa thành niên theo quy định tại Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì bạn là người có quyền và nghĩa vụ đương nhiên đối với việc chăm sóc, nuôi dưỡng 2 con của bạn. :

“Điều 85. Hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên

1. Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:

a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

2. Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại Điều 86 của Luật này ra quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này.”

Vì vậy, trong trường hợp này gia đình nhà chồng bạn sẽ không có quyền chăm sóc, nuôi dưỡng các cháu. Quyền và nghĩa vụ nuôi dưỡng, chăm sóc này chỉ phát sinh khi ba mẹ cháu qua đời và không có anh chị em có thể nuôi dưỡng.