Xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài

Xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài

By admin - Tháng Mười Hai 24, 2018

Trong quá trình hội nhập quốc tế, việc giao dịch và hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức nước ngoài là đã trở nên cần thiết cho hoạt động và phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện các giao dịch này, tồn tại một vấn đề khá phức tạp là việc xác định pháp luật áp dụng. Bài viết xin nêu ra một số quy định của Bộ luật dân sự 2015 về vấn đề xác định luật áp dụng cho các giao dịch dân sự, hợp đồng có yếu tố nước ngoài.

Xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài

Ảnh minh họa

Trước hết cần phải làm rõ khái niệm quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Theo quy định tại khoản 2 Điều 663 Bộ luật dân sự 2015, quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là quan hệ dân sự thuộc một trong các trường hợp sau:

– Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, pháp nhân nước ngoài;

– Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài;

– Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.

Đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài nêu trên, việc áp dụng pháp luật theo Bộ luật dân sự 2015 được quy định như sau:

1. Nguyên tắc xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài

Điều 664 Bộ luật dân sự 2015 quy định về nguyên tắc xác  định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài như sau:

“1. Pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam.

2. Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam có quy định các bên có quyền lựa chọn thì pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo lựa chọn của các bên.

3. Trường hợp không xác định được pháp luật áp dụng theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này thì pháp luật áp dụng là pháp luật của nước có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài đó.”

Theo đó nguyên tắc xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài theo Bộ luật dân sự năm 2015 được xác định như sau: trước hết các bên cần áp dụng Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc Luật Việt Nam. Trong trường hợp Điều ước quốc tế hoặc luật Việt Nam quy định các bên có quyền lựa chọn thì pháp luật được áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo lựa chọn của các bên hoặc các bên có thể lựa chọn áp dụng tập quán quốc tế nếu hậu quả của việc áp dụng không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. Trường hợp không xác định pháp luật áp dụng trong các trường hợp trên thì áp dụng pháp luật có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ đó.Việc xác định nước có quan hệ gắn bó với hợp đồng được quy định tại khoản 2 điều 683 Bộ luật dân sự 2015.

2. Những quy định về các trường hợp không áp dụng pháp luật nước ngoài.

Liên quan đến vấn đề này, Điều 670 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

“1. Pháp luật nước ngoài được dẫn chiếu đến không được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Hậu quả của việc áp dụng pháp luật nước ngoài trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam;

b) Nội dung của pháp luật nước ngoài không xác định được mặc dù đã áp dụng các biện pháp cần thiết theo quy định của pháp luật tố tụng.

Bên cạnh đó Bộ luật dân sự 2015 cũng quy định rõ tại khoản 2 Điều 670 về việc không áp dụng pháp luật nước ngoài trong các trường hợp nêu trên như sau “Trường hợp pháp luật nước ngoài không được áp dụng theo quy định tại khoản 1 Điều này thì pháp luật Việt Nam được áp dụng”. Quy định này nhằm tăng khả năng áp dụng pháp luật Việt Nam cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài.

Cũng theo quy định tại khoản 1 điều 683, một số trường hợp các bên trong quan hệ hợp đồng không được phép thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng mà phải tuân theo các quy định như sau:

– Trường hợp hợp đồng có đối tượng là bất động sản thì pháp luật áp dụng đối với việc chuyển giao quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản là bất động sản, thuê bất động sản hoặc việc sử dụng bất động sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ là pháp luật của nước nơi có bất động sản.

– Trường hợp pháp luật do các bên lựa chọn trong hợp đồng lao động, hợp đồng tiêu dùng có ảnh hưởng đến quyền lợi tối thiểu của người lao động, người tiêu dùng theo quy định của pháp luật Việt Nam thì pháp luật Việt Nam được áp dụng.

– Các bên có thể thỏa thuận thay đổi pháp luật áp dụng đối với hợp đồng nhưng việc thay đổi đó không được ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba được hưởng trước khi thay đổi pháp luật áp dụng, trừ trường hợp người thứ ba đồng ý.

3. Quy định về việc áp dụng tập quán quốc tế

Điều 666 Bộ luật dân sự 2015 quy định: “Các bên được lựa chọn tập quán quốc tế trong trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 664 của Bộ luật này. Nếu hậu  quả của việc áp dụng tập quán quốc tế đó trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam thì pháp luật Việt Nam được áp dụng.”

4. Quy định về việc áp dụng pháp luật nước ngoài, áp dụng pháp luật của nước có nhiều hệ thống pháp luật:

Khoản 3 Điều 4 Nghị định số 138/2006/NĐ-CP ngày 15/11/2006 quy định chi tiết thi hành các quy định của Bộ luật Dân sự  2005 về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài có nội dung “Trong trường hợp việc lựa chọn hoặc viện dẫn áp dụng pháp luật của nước có nhiều hệ thống pháp luật khác nhau, thì đương sự có quyền yêu cầu áp dụng hệ thống pháp luật có mối quan hệ gắn bó nhất với đương sự về quyền và nghĩa vụ công dân.” Với các nước liên bang hoặc tại một số quốc gia như Trung Quốc có những vùng lãnh thổ có hệ thống pháp luật riêng (Hồng Công, Ma Cao…) thì khi dẫn chiếu đến pháp luật những nước này gặp vướng mắc.Việc cho phép đương sự được tự lựa chọn hệ thống pháp luật áp dụng trong trường hợp này có thể dẫn đến tình trạng lẩn tránh pháp luật. Vì vậy, Bộ luật dân sự 2015 đã quy định lại việc áp dụng pháp luật của nước có nhiều hệ thống pháp luật theo hướng tôn trọng quy định về xác định hệ thống pháp luật cụ thể tại quốc gia nước ngoài đó, cụ thể Điều 668 BLDS 2015 quy định như sau: “Trường hợp pháp luật của nước có nhiều hệ thống pháp luật được dẫn chiếu đến thì pháp luật áp dụng được xác định theo nguyên tắc do pháp luật nước đó quy định”.

Như vậy, những quy định mới trong Bộ luật dân sự 2015 về việc xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài đã góp phần hoàn thiện các quy định của pháp luật Việt Nam phù hợp với xu hướng phát triển, hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay.

(Nguồn trích dẫn http://moj.gov.vn)

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *